Assistant Director คือใคร ? เจาะลึกหน้าที่ของผู้ช่วยผู้กำกับในกองถ่าย

Assistant director (AD) เปรียบเสมือนมือขวาของผู้กำกับ เขาเป็นคนที่ช่วยขับเคลื่อนแผนการถ่ายทำและการทำงานในกองถ่าย เป็นคนที่คอยสื่อสารความต้องการของผู้กำกับให้แผนกต่าง ๆ ในกองถ่ายในระหว่างที่ผู้กำกับใช้เวลาอยู่กับนักแสดงและผู้กำกับภาพ การที่จะเป็นมือขวาของผู้กำกับได้หมายความว่าตัว AD จะต้องเข้าใจสคริปต์และวิสัยทัศน์ของผู้กำกับอย่างละเอียด เพราะฉะนั้นแล้ว ผู้ช่วยผู้กำกับจะมีส่วนเกี่ยวข้องมากที่สุดในขั้นตอน Pre-production (ก่อนถ่ายทำ) และ Production (ถ่ายทำ)

สเต็ปแรกของผู้ช่วยผู้กำกับคือการ “วิเคราะห์สคริปต์” และวางแผนว่าในแต่ละฉากจะต้องถ่ายทำยังไง ยกตัวอย่างเช่น ใน 1 ซีน มีตัวละครกี่คน มีพร็อพกี่อย่าง ตัวละครใส่ชุดอะไร ตัวละครมีทรงผมหรือหน้าตาแบบไหน เป็นหน้าที่ของ Assistant director ที่จะต้องวิเคราะห์และจัดแจงว่าการถ่ายทำแต่ละฉากมีองค์ประกอบอะไรและจะต้องใช้คนจากแผนกไหนในการอำนวยสิ่งต่าง ๆ ในแต่ละฉาก

Storyboard คือการวาดคล้าวโครงของทุกฉากในกรอบ 4 เหลี่ยม ซึ่ง 1 กรอบก็คือฉาก 1 ฉาก และจะประกอบไปด้วย 1) ท่าทางตัวละคร 2) ฉากหลัง 3) ข้อมูลทางเทคนิคเช่น มุมกว้าง มุมแคบ ระดับกล้อง ชนิดกล้อง และระยะเวลาที่จะใช้ในการถ่ายทำฉากนั้น ๆ ซึ่ง Storyboard จะถูกนำไปบรีฟงานให้กับ Department head อื่น ๆ อย่าง Director of photography หรือ Production designer แต่ก็ขึ้นอยู่กับสไตล์การทำงานของผู้กำกับอีกด้วย บ่อยครั้ง ผู้กำกับและผู้กำกับภาพก็จะมีส่วนร่วมในการสร้าง Storyboard เป็นหลัก

อย่างที่สองก็คือ Shot list ซึ่งก็คือการสร้าง Checklist ว่าในแต่ละฉากจะต้องถ่ายจากมุมไหน รายละเอียดของการกำกับทิศทางกล้อง รายละเอียดของฉาก จะต้องใช้บุคลากรกี่คนและจากทีมไหน ใช้อุปกรณ์อะไร และระยะเวลาการถ่ายทำ ทั้งหมดนี้เพื่อให้การถ่ายทำราบรื่นและเป็นไปตามตารางการถ่ายทำ

หลังจากที่ได้ Shot list แล้ว หน้าที่สุดท้ายของ AD ก่อนการถ่ายทำก็คือการสร้าง Call sheet หรือตารางการถ่ายทำ ใน Call sheet จะมีรายละเอียดของวันที่ถ่ายทำ คนที่ต้องมาเข้ากองถ่าย เวลาที่ต้องมาถึงกองถ่าย สภาพอากาศ รายละเอียดที่อยู่ของกองถ่าย รายละเอียดของตารางการถ่ายทำ รายละเอียดช่องทางการติดต่อคนสำคัญ (ผู้กำกับ, ผู้ช่วยผู้กำกับ, ผู้จัดการกองถ่าย) และรายละเอียดการถ่ายทำของวันถัดไป ซึ่ง Call sheet นี้ก็จะถูกแจกจ่ายให้กับทุกคนในกองถ่าย

ผู้ช่วยผู้กำกับมีหน้าที่ควบคุมการถ่ายทำให้ตามตารางที่วางไว้ ไม่ว่าจะเป็นการสื่อสารกับบุคลากรว่ากำลังจะถ่ายฉากอะไร ควรจะอยู่จุดไหน ตำแหน่งไหน รวมไปถึงการติดตามความคืบหน้าของการถ่ายทำ เช่น ถ้าการถ่ายทำถูกล่าช้าหรือบางฉากใช้เวลาถ่ายทำเยอะกว่าที่คิด AD จะต้องเป็นคนตัดสินใจว่าจะข้ามฉากไหนไปก่อน และไปถ่ายทำอีกทีในภายหลังยังไง

และอีกหน้าที่หลักของผู้ช่วยผู้กำกับก็คือการดูแลความปลอดภัยในกองถ่าย เช่นการจัดการและสื่อสารข้อควรระวัง ข้อควรปฏิบัติ และนโยบายความปลอดภัยภายในกองถ่าย ไม่ว่าจะเป็นการคัดกรองโรคระบาดอย่างโคหวิด ข้อควรระวังในกองถ่าย แผนการหนีไฟ การจัดหาเจ้าหน้าที่หรืออุปกรณ์ปฐมพยาบาลเบื้องต้น หรือแม้แต่การหาข้อมูลโรงพยาบาลที่อยู่ใกล้กองถ่าย ก็เป็นหน้าที่ของผู้ช่วยผู้กำกับ